23,710
edits
મંગલમ્/સ્થિતપ્રજ્ઞ દર્શન: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
no edit summary
(+1) |
No edit summary |
||
| Line 5: | Line 5: | ||
{{Block center|<poem> | {{Block center|<poem> | ||
'''અર્જુન બોલ્યા''' | '''અર્જુન બોલ્યા''' | ||
સમાધિમાં સ્થિતપ્રજ્ઞ, જાણવો કેમ કેશવ? | {{gap|1em}}સમાધિમાં સ્થિતપ્રજ્ઞ, જાણવો કેમ કેશવ? | ||
બોલે, રહે, ફરે કેમ, મુનિ જે સ્થિર બુદ્ધિનો? | {{gap|1em}}બોલે, રહે, ફરે કેમ, મુનિ જે સ્થિર બુદ્ધિનો? | ||
'''શ્રી ભગવાન બોલ્યા''' | '''શ્રી ભગવાન બોલ્યા''' | ||
મનની કામના સર્વે છોડીને, આત્મમાં જ જે, | {{gap|1em}}મનની કામના સર્વે છોડીને, આત્મમાં જ જે, | ||
રહે સંતુષ્ટ આત્માથી, તે સ્થિતપ્રજ્ઞ જાણવો. | {{gap|1em}}રહે સંતુષ્ટ આત્માથી, તે સ્થિતપ્રજ્ઞ જાણવો. | ||
દુઃખે ઉદ્વેગ ના ચિત્તે, સુખોની ઝંખના ગઈ, | {{gap|1em}}દુઃખે ઉદ્વેગ ના ચિત્તે, સુખોની ઝંખના ગઈ, | ||
ગયા રાગ-ભય-ક્રોધ, મુનિ તે સ્થિર બુદ્ધિનો. | {{gap|1em}}ગયા રાગ-ભય-ક્રોધ, મુનિ તે સ્થિર બુદ્ધિનો. | ||
આસક્ત નહિ જે ક્યાંય, મળે કાંઈ શુભાશુભ, | {{gap|1em}}આસક્ત નહિ જે ક્યાંય, મળે કાંઈ શુભાશુભ, | ||
ન કરે હર્ષ કે દ્વેષ, તેની પ્રજ્ઞા થઈ સ્થિર. | {{gap|1em}}ન કરે હર્ષ કે દ્વેષ, તેની પ્રજ્ઞા થઈ સ્થિર. | ||
કાચબો જેમ અંગોને તેમ જે વિષયો થકી; | {{gap|1em}}કાચબો જેમ અંગોને તેમ જે વિષયો થકી; | ||
સંકેલે ઇન્દ્રિયો પૂર્ણ, તેની પ્રજ્ઞા થઈ સ્થિર. | {{gap|1em}}સંકેલે ઇન્દ્રિયો પૂર્ણ, તેની પ્રજ્ઞા થઈ સ્થિર. | ||
નિરાહારી શરીરીના ટળે છે વિષયો છતાં, | {{gap|1em}}નિરાહારી શરીરીના ટળે છે વિષયો છતાં, | ||
રસ રહી જતો તેમાં, તે ટળે પેખતાં પરં. | {{gap|1em}}રસ રહી જતો તેમાં, તે ટળે પેખતાં પરં. | ||
પ્રયત્નમાં રહે તોયે શાણાયે નર ના હરે, | {{gap|1em}}પ્રયત્નમાં રહે તોયે શાણાયે નર ના હરે, | ||
મન ને ઇન્દ્રિયો મસ્ત વેગથી વિષયો ભણી. | {{gap|1em}}મન ને ઇન્દ્રિયો મસ્ત વેગથી વિષયો ભણી. | ||
યોગથી તે વશે રાખી રહેવું મત્પરાયણ, | {{gap|1em}}યોગથી તે વશે રાખી રહેવું મત્પરાયણ, | ||
ઇંદ્રિયો સંયમે જેની, તેની પ્રજ્ઞા થઈ સ્થિર. | {{gap|1em}}ઇંદ્રિયો સંયમે જેની, તેની પ્રજ્ઞા થઈ સ્થિર. | ||
વિષયોનું રહે ધ્યાન તેમાં આસક્તિ ઊપજે, | {{gap|1em}}વિષયોનું રહે ધ્યાન તેમાં આસક્તિ ઊપજે, | ||
જન્મે આસક્તિથી કામ, કામથી ક્રોધ નીપજે. | {{gap|1em}}જન્મે આસક્તિથી કામ, કામથી ક્રોધ નીપજે. | ||
ક્રોધથી મૂઢતા આવે, મૂઢતા સ્મૃતિને હરે; | {{gap|1em}}ક્રોધથી મૂઢતા આવે, મૂઢતા સ્મૃતિને હરે; | ||
સ્મૃતિલોપે બુદ્ધિનાશ, બુદ્ધિનાશે વિનાશ છે. | {{gap|1em}}સ્મૃતિલોપે બુદ્ધિનાશ, બુદ્ધિનાશે વિનાશ છે. | ||
રાગ ને દ્વેષ છૂટેલી ઇન્દ્રિયે વિષયો ગ્રહે, | {{gap|1em}}રાગ ને દ્વેષ છૂટેલી ઇન્દ્રિયે વિષયો ગ્રહે, | ||
વશેન્દ્રિય સ્થિરાત્મા જે, તે પામે છે પ્રસન્નતા. | {{gap|1em}}વશેન્દ્રિય સ્થિરાત્મા જે, તે પામે છે પ્રસન્નતા. | ||
પામ્યે પ્રસન્નતા તેનાં દુઃખો સૌ નાશ પામતાં; | {{gap|1em}}પામ્યે પ્રસન્નતા તેનાં દુઃખો સૌ નાશ પામતાં; | ||
પામ્યો પ્રસન્નતા તેની બુદ્ધિ શીઘ્ર બને સ્થિર. | {{gap|1em}}પામ્યો પ્રસન્નતા તેની બુદ્ધિ શીઘ્ર બને સ્થિર. | ||
અયોગીને નથી બુદ્ધિ અયોગીને ન ભાવના; | {{gap|1em}}અયોગીને નથી બુદ્ધિ અયોગીને ન ભાવના; | ||
ન ભાવહીનને શાંતિ; સુખ ક્યાંથી અશાંતને? | {{gap|1em}}ન ભાવહીનને શાંતિ; સુખ ક્યાંથી અશાંતને? | ||
ઇન્દ્રિયો વિષયે દોડે, તે પૂંઠે જે વહે મન, | {{gap|1em}}ઇન્દ્રિયો વિષયે દોડે, તે પૂંઠે જે વહે મન, | ||
દેહીની તે હરે બુદ્ધિ, જેમ વા નાવને જળે. | {{gap|1em}}દેહીની તે હરે બુદ્ધિ, જેમ વા નાવને જળે. | ||
તેથી જેણે બધી રીતે રક્ષેલી વિષયો થકી, | {{gap|1em}}તેથી જેણે બધી રીતે રક્ષેલી વિષયો થકી, | ||
ઇન્દ્રિયો નિગ્રહે રાખી, તેની પ્રજ્ઞા થઈ સ્થિર. | {{gap|1em}}ઇન્દ્રિયો નિગ્રહે રાખી, તેની પ્રજ્ઞા થઈ સ્થિર. | ||
નિશા જે સર્વ ભૂતોની, તેમાં જાગ્રત સંયમી; | {{gap|1em}}નિશા જે સર્વ ભૂતોની, તેમાં જાગ્રત સંયમી; | ||
જેમાં જાગે બધાં ભૂતો, તે જ્ઞાની મુનિની નિશા. | {{gap|1em}}જેમાં જાગે બધાં ભૂતો, તે જ્ઞાની મુનિની નિશા. | ||
{{gap}}સદા ભરાતાં અચલપ્રતિષ્ઠ | {{gap}}સદા ભરાતાં અચલપ્રતિષ્ઠ | ||
{{gap|4em}}સમુદ્રમાં નીર બધાં પ્રવેશે; | {{gap|4em}}સમુદ્રમાં નીર બધાં પ્રવેશે; | ||
{{gap}}જેમાં પ્રવેશે સહુ કામ તેમ | {{gap}}જેમાં પ્રવેશે સહુ કામ તેમ | ||
{{gap|4em}}તે શાંતિ પામે નહીં કામકામી. | {{gap|4em}}તે શાંતિ પામે નહીં કામકામી. | ||
છોડીને કામના સર્વ ફરે જે નર નિઃસ્પૃહ, | {{gap|1em}}છોડીને કામના સર્વ ફરે જે નર નિઃસ્પૃહ, | ||
અહંતા-મમતા મૂકી, તે પામે શાંતિ, ભારત. | {{gap|1em}}અહંતા-મમતા મૂકી, તે પામે શાંતિ, ભારત. | ||
આ છે બ્રહ્મદશા એને, પામ્યે ના મોહમાં પડે; | {{gap|1em}}આ છે બ્રહ્મદશા એને, પામ્યે ના મોહમાં પડે; | ||
અંતકાળેય તે રાખી બ્રહ્મ નિર્વાણ મેળવે. | {{gap|1em}}અંતકાળેય તે રાખી બ્રહ્મ નિર્વાણ મેળવે. | ||
</poem>}} | </poem>}} | ||
<br> | <br> | ||