ગુજરાતી નિબંધ-સંપદા/ચુનીલાલ મડિયા/સત્યના શોધકો: Difference between revisions

{{SetTitle}}

{{Heading|સત્યના શોધકો | ચુનીલાલ મડિયા}}

{{Poem2Open}}

દુનિયામાં શોધખોળો તો અનેક થાય છે પણ એમાં મૌલિકતાનું તત્ત્વ બહુ ઓછું હોય છે. કોલમ્બસે અમેરિકા ખંડમાં પગ મૂક્યો એને એક શકવર્તી શોધ તરીકે બિરદાવવામાં આવે છે, પણ વાસ્તવમાં એ ઘટના શોધ નામને પાત્ર જ નથી; કેમ કે જેને ‘નવી દુનિયા’ ગણવામાં આવે છે એનું અસ્તિત્વ તો સૃજનજૂનું હતું. એ શોધખોળમાં નાવીન્ય પણ નથી તેમ સાચી શોધનું તત્ત્વ પણ નથી. એવી જ રીતે ઝાડ પરથી ખરેલું ફળ આસમાનમાં ઊડવાને બદલે ધરતી પર પડ્યું એ પરથી ગુરુત્વાકર્ષણનો નિયમ શોધી કાઢ્યો હોવાની ડંફાસ મારનાર ન્યૂટને પણ કોઈ મોટી ધાડ મારી નથી; કેમ કે સૃષ્ટિનું આ નિયામક બળ તો આદિ કાળથી કામ કરતું જ આવેલું. ન્યૂટનની એ કહેવાતી શોધમાં નૂતન જેવું કશું નહોતું, પછી મૌલિકતાની તો વાત જ ક્યાં રહી! સાચી, નૂતન અને ન ભૂતો ન ભવિષ્યતિ જેવી અભૂતપૂર્વ મૌલિક શોધખોળ તો કોલમ્બસો નહિ પણ કોન્સ્ટેબલો કરે છે. સાગરખેડુ સાહસવીરો કરતાં આખી ગણવેશધારી સિપાઈઓની શોધક બુદ્ધિ વધારે સતેજ હોય છે. સૃષ્ટિનાં નિત્ય નૂત્ય સત્યો શોધી કાઢવાનો યશ પદાર્થવિજ્ઞાનના ખેરખાંઓ કરતાં પોલીસખાતાના ‘પટાવાળા’ઓને ખાતે જ જમા થતો જણાય છે.

સમાજસ્વાસ્થ્યના સજાગ ચોકિયાતોએ આવી તો અનેક શોધ કરવી પડે છે. સમાજની સલામતીને જોખમમાં નાખનારાં તત્ત્વોને ઝબ્બે કરવા માટે એમણે સદૈવ જાગ્રત રહેવું પડે છે. અમારે એક વાર ‘મચ્છકટિક’ ભજવવું હતું અને એ માટે પોલીસખાતાની પરવાનગી લેવા ગયેલા ત્યારે મૃચ્છકટિક જેવો કઠિન શબ્દ સાંભળીને જ પોલીસ અમલદાર ડઘાઈ ગયેલા. એમણે આ શબ્દનો વાચ્યાર્થ પૂછ્યો. અમે કહ્યું કે, ‘મૃચ્છકટિક’ મીન્સ એ ક્લે કાર્ટ.’ સાંભળીને અમલદારના મનમાં શંકા જન્મી કે ગાડી વિશેનું આ નાટક ‘આગગાડી’ની જેમ રેલવે કામદારોમાં અસંતોષ કે ઉશ્કેરણી ફેલાવનારું હશે, તેથી એમણે પૃચ્છા કરી: ‘હૂ ઇઝ ધ ઑથર ઓફ ધિસ પ્લે?’ અમે નાટકના કર્તા તરીકે શૂદ્રકનું નામ આપ્યું ત્યારે તો અમલદારની શંકા વધારે ઘેરી બની. શૂદ્રકનું નામ એમને જાદુગર મેન્ટ્રેકને મળતું જણાયું હશે તેથી કે પછી બીજાં કોઈ કારણે એમને આ નાટ્યકાર વિશે પૂર્વતપાસની આવશ્યકતા જણાતાં કરડાકીથી અમને ફરમાવ્યું: ‘ગિવ અસ ફુલ નેઈમ, ઍડ્રેસ ઍન્ડ ઑક્યુપેશન ઑફ ધિલ મિસ્ટર સુડ્રક—’

{{Poem2Close}}