પ્રતિપદા/૭. ભરત નાયક: Difference between revisions

← Older edit

પ્રતિપદા/૭. ભરત નાયક (view source)

Revision as of 10:07, 7 September 2021

9,230 bytes added , 10:07, 7 September 2021

no edit summary

KhyatiJoshi

26,604

edits

@@ Line 130: / Line 130: @@
 છું, કેવળ...
 </poem>
+===૭. પાંદડું===
+<poem>
+અચાનક ઊડ્યું ત્યારે પરોઢ હતું
+કે હતી અમાવસ રાત?
+વર્ષા હતી કે હતો બળબળતો તાપ?
+મૂળથી માટીની રસકસ લઈ
+ડાળથી કૂંપળ લગીની યાત્રા, પાછળ રાખી કે લંબાવી?
+લીલાશથી પર, પીળાશથી પર, શેષ ફળથી પર
+પાણીમાં તરું કે હવામાં
+દવમાં જળું કે માટીમાં ભળું–
+તું મનમાં ન આણ
+ધ્યાનથી જો મને, બસ...
+</poem>
+===૮. કવિની કવિતા===
+<poem>
+ઈશ્વર ભટકતો ફરે છે સદીઓથી
+એની નિયતી સંભારતો
+મધરાતોનો ખભે લાદી સંતાતો રઝળતો ફરે છે
+કાન ઢાંકી ઠોકાતા ખીલા
+ને છૂટતી ગોળીઓની સન સન ખાળતો
+રણમાં ફંગોળાતા ઝાંખરાં જેવો
+સીમાડે રવડતા જાનવરનાં હાડપિંજરમાં ટકી ક્યારેક
+દારૂગોળાના ખડકાયેલા ગંજ હેઠળથી છટકી ક્યારેક
+રાત રાતભર હીબકે ચઢે છે ઈશ્વર
+ફરતે વાંસવન ભડકે બળે છે
+તું ફફડીશ નહીં, આવ
+બીજી હમણાં જ મારા કેટલાક નગરજનોએ
+તને મૃત જાહેર કર્યો’તો
+મને દેશવટો દીધો તારી પાછળ
+મેં વસાવ્યું છે એક ઝૂંપડું ડુંગર ઓથે
+ફરી દીવો પેટાવ્યો છે દિવેલનો
+નાગલીનો રોટલો શેકીશ, તું ભોજન લેજે
+પાંદડાંની પથારી કરી છે, પોઢણ કરાવીશ
+આવતો રહે મારી કને, પ્રભુ,
+મારા ઢળતાં પોપચાંમાં વસી જા –
+તારી અને મારી
+હવે આપણી નિયતી છે...
+</poem>
+===૯. મેડમ ક્યુરી===
+<poem>
+મેડમ ક્યુરી,
+હું તમને ચાહતો હતો.
+પહેલા પગારથી પોરસાઈ ખરીદેલી
+પછી રૂમાલમાં વીંટાળી જતનથી જાળવેલી
+કબાટના ભેજીલા ખાનામાંથી, રાણીછાપ સિક્કા વચ્ચેથી, સેરવી લીધી
+કાંડાઘડિયાળ
+વિરહવ્યાકુળ એ મારા કાંડાને વીંટળાઈ વળી –
+અને મેડમ ક્યુરી, તમે યાદ આવ્યાં
+વચમાં રેડિયમ-ટિપ્ડ કાંટા જોજનોની મજલ કાપતાં ફરી ગયા
+એનાં અજવાળાં નાડીમાં ફરી વળ્યાંઃ
+ઘડીક લાગે એમાં બીડીની કસ ખેંચતાં જાગે એવા તિખારા,
+આસોના અમાવસી આભમાં ફૂટતા તારા,
+ઘડીક ખૂટી ગયેલા માટીના તેલથી બમણા બળે ભભકતી ફાનસની જોત,
+સાચું પૂછો : લાગે મારી ઓલવાતી જતી સ્મૃતિના છેલવેલ્લા ઝબકારા...
+મેડમ, તમસ એ જનની છે,
+અજવાળાં એનો આવિષ્કાર.
+હું મને આજે ફરી જ્યારે મળ્યો
+તમે સ્વયં ઝબકી ગયાં રેડિયમ થઈ.
+ક્યુરી, હું તમને હજી ચાહું છું...
+</poem>
+===૧૦. સર વૉટ, જેઇમ્સ===
+<poem>
+સર વૉટ, જેઇમ્સ
+તમને ચાહતો રહ્યો છું વૉટ, જેઇમ્સ.
+હું છ વર્ષનો હતો
+કડકડતી ઠંડીમાં, ઘરના પાછલા બારણે,
+ચૂલા પર ચાની તપેલીથી ઊડતી હતી વરાળ –
+હથેળી શેકતો હતોઃ
+અદ્દલ એમ જેમ વિજ્ઞાનના પાઠ્યપુસ્તકમાં
+બાળવેશે તમે ચૂલા પરની ચાની કીટલીના ઢાંકણનું નર્તન
+અને ઊંચકી એ ઢાંકણ
+અંદરની ઘૂમરાતી વરાળ અવલોકી રહ્યા હતા.
+તમારા ચિત્તમાં ઘૂમરાતાં હતાં પિસ્ટન અને પૈડાં...
+ત્યારે હું ચૌદ વર્ષનો હતો.
+પાટા પર ભાગતી હતી ગાડી
+ગાડીના સલૂનમાં બારી બહાર હથેળી ધરી બેઠો હતો
+વીંઝાતી હવાથી પાછળ ઠેલાયા કરતી હથેળીમાં –
+ફાયરમેનના પાવડાથી ઊડેલી કોયલાની કણીઓ વાગતી હતી.
+એન્જિનના ભૂંગળામાંથી ઊઠતા હતા ધુમાડાના ગોટેગોટ,
+ભેગી પાછળની ટાંકીનાં ખદખદ પાણી પરની ઘૂમરાતી
+અને પિત્તળની નળીઓમાં ધસતી હતી વરાળ...
+આજે વયની ઢળતી સાંજે
+સામેની કીટલીનું ઢાંકણ ઊંચકી
+ચાની વરાળના પમરાટથી જગાડી રહ્યો છું જિજીવિષા
+હથેળીની રુક્ષ રેખાઓમાં પથરાઈ જતી રેલવે-લાઈનો પર
+વિદ્યુત ગાડીઓ પૂરપારટ આવ-જા કરી રહી છે–
+એમાં આઘે આઘેથી સાવ ઝાંખીપાંખી
+છુક્‌ છુક્‌ ભાગ્‌છુક સંભળાતી રહી
+તમને કેમ ન ચાહતો રહું વૉટ જેઇમ્સ, સર?
+</poem>
+===૧૧. સર આઈઝેક ન્યુટન===
+<poem>
+હવામાં એક લીસોટો પડ્યો
+એ લીસોટો રતુંબડો થઈ ગયો.
+તમે બેઠા હતા ત્યાંથી સાત ડગ દૂર સફરજન પડી ચૂક્યું હતું...
+ત્યારે યાદ છે તમને?
+છ વર્ષનું એક બાળ
+એના વિજ્ઞાનના પાઠ્યપુસ્તકમાંથી છટકી, હડી કાઢી
+એ સફરજન ઉઠાવી બચકાટતું ભાગ્યું હતું?
+ત્યારે થડની ઓથે લંબાયેલા પગનાં બૂટ તાકતું
+તમારું ચિત્ત ચગડોળે હતુંઃ
+સફરજન હેઠે કેમ પડ્યું?
+ઉપર કાં ન ગયું?
+પછી તમે ઉપર, ટાવર પર ગયા.
+ઠેઠ ત્યાંથી બીજા મેઘધનુષી લીસોટા પાડ્યા.
+પછી સરવાળા ગુણાકારમાં ગતિ પકડી...
+બરાબર ત્યારે, ત્યારે જ હું ચૌદ વર્ષનો, ગણિતમાં નાપાસ થયો.
+છતાં અચરજ તો એ,
+ચુંબકથી ખેંચી હું પાંચપંદર ટાંચણીઓની ભાત પાડતો હતો.
+પછી તો કંઈ કેટલી ટાંચણીઓનાં માથાં જેટલાં વર્ષો વીતી ગયાં
+આજે હું સિત્તેરનો –
+હાથમાં છે છરી
+ને સામે જમણના ટેબલ પર એક પ્લેટ, એમાં એક સફરજનઃ
+આઘે આઘેની ઠેઠ યુરોપની વાડીના વૃક્ષનું.
+ન ઉપર ગયું,
+ને ભોંય પર પડ્યું –
+સીધું મારી કને ખેંચાઈ આવ્યું!
+હું તમને ચાહતો રહીશ, સર આઈઝેક ન્યુટન!
+</poem>
+{{HeaderNav
+|previous = [[પ્રતિપદા/૬. દલપત પઢિયાર|૬. દલપત પઢિયાર]]
+|next = [[પ્રતિપદા/૮. કમલ વોરા|૮. કમલ વોરા]]
+}}